Sector lijkt af te koelen, maar het weer is nog steeds aangenaam
AFKOELEN
De installatiesector lijkt langzaam maar zeker in een spagaat te komen. Aan de ene kant lijkt de installatiesector namelijk net als de hele bouwkolom af te koelen, maar aan de andere kant hebben vijf technische sectoren in samenwerking met VNO-NCW en MKB-Nederland onlangs het 'Aanvalsplan Techniek' met tal van onconventionele maatregelen gelanceerd om mensen te werven en binnenboord te houden. In het plan worden suggesties gedaan om de arbeidsmarkt compleet anders in te richten voor technici.
Techniek Nederland peilt elke drie maanden de staat van de installatiesector en jarenlang gingen de curves alleen maar omhoog. Het sentiment onder de werkgevers begint echter negatiever te worden, zo blijkt uit de antwoorden. Maar alarmerend is het geenszins, want per saldo zijn de ondernemers positief over de vooruitzichten voor de eindsprint dit jaar. Voorbeelden zijn dat de vraag naar in- en extern personeel onverminderd groot blijft en dat bijna de helft van de respondenten een rendement van 7,5 procent of meer verwacht. Aan de strakblauwe lucht verschijnen wolkjes, maar het weer is nog steeds zeer aangenaam; dat is hoe de branche er momenteel bij zit.
Hoogtepunt bereikt
Ook het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) zendt de eerste signalen uit dat de afkoeling is begonnen. “Er zijn eerste voorzichtige aanwijzingen dat de spanning op de bouwarbeidsmarkt zijn hoogtepunt heeft bereikt. In combinatie met zeer gematigde groeiverwachtingen voor de productie in de komende jaren kan de spanning geleidelijk afnemen”, oordeelt het EIB over de personele bezetting in de bouw. Volgens het EIB zitten de bouwopleidingen al enkele jaren in de lift en de verwachting is dat 90 procent van het vereiste arbeidsaanbod in de periode 2023-2026 uit de opleidingen kan komen.
Nog steeds groot tekort
Meer robotisering, prefab en standaardisering
In de installatie is dit allemaal nog niet aan de orde, helaas. Er is nog steeds een groot tekort aan nieuwe medewerkers en de instroom laat nog steeds te wensen over. Omdat door het tekort aan technici onder meer de uitvoering van de energietransitie en de bouwopgave dreigt vast te lopen, hebben vijf technische sectoren, waaronder de installatiebranche in samenwerking met VNO-NCW en MKB-Nederland, het 'Aanvalsplan Techniek' aangeboden aan het kabinet. In totaal zijn er de komende jaren 40.000 tot 60.000 nieuwe instromers nodig. Die zijn er vooralsnog niet en daarom moet de hand aan de ploeg. In het plan worden suggesties gedaan om de arbeidsmarkt compleet anders in te richten voor technici. Het nieuwe systeem, de Gouden Poort genoemd, moet uitgroeien tot dé centrale plek voor starters, zij/instromers, nieuwkomers en ervaren vakmensen die een switch naar een (andere) technische sector overwegen.
Er zijn drie belangrijke pijlers in het ‘Aanvalsplan Techniek:
1. Meer mensen laten kiezen en behouden voor de techniek
Er moeten weer meer mensen kiezen en behouden blijven voor de techniek. Ambitie is de instroom te verdubbelen en de uitstroom tot een minimum te beperken. Hiermee moeten op termijn structureel 25.000 vacatures per jaar worden ingevuld. Hiervoor zetten de branches onder meer de Gouden Poort op. Die moet uitgroeien tot dé centrale plek voor starters, zij/instromers, nieuwkomers en ervaren vakmensen die een overstap naar een (andere) technische sector overwegen of zich verder willen bekwamen. De Gouden Poort verzorgt verder onder meer (zij)instroomtrajecten, begeleiding en plaatsing op basis van vaardigheden. Van daaruit krijgt iedereen die voor een baan in de betrokken sectoren kiest onder andere een 10-jarige werk- en ontwikkelgarantie aangeboden. Om de bestaande tekorten aan techniekdocenten te verminderen, stelt het bedrijfsleven verder 1.000 extra (hybride) docenten beschikbaar en komen er techniekcentra voor hybride beroepsopleidingen.
2. Slimmer en sneller: hogere productiviteit in de techniek
Met een productiviteitsoffensief willen de branches zorgen voor meer robotisering en digitalisering van de industrie (smart industry), meer prefab en standaardisering en meer programmatische en seriematige overheidsaanbestedingen. De ambitie is deze transformaties substantieel te versnellen. Hierdoor zijn naar verwachting 25.000 technici per jaar minder nodig.
3. Talent van buiten
De ambitie van de samenwerkende branches is om meer statushouders aan de slag te helpen en meer talent van buiten (tijdelijk) aan te trekken. Een gerichte vakkrachtenregeling moet hierbij helpen. Met het aantrekken van dit talent kunnen naar schatting structureel zo'n 10.000 vacatures per jaar worden ingevuld.