Onzekerheid in bouwsector, maar
er hangt geen grauwsluier overheen
UTILITEIT
Woningbouw en utiliteit zijn de kurken waar de installatiesector op drijft. Het is daarom relevant om na te gaan wat economen hiervan verwachten. ING Economisch Bureau zet het op een rijtje. In het artikel bovenin gaan we in op de verwachtingen ten aanzien van utiliteit en in het onderste artikel publiceren we de prognoses over de woningbouw.
Let wel: niets is zeker. “De onzekerheden zijn groot en zijn er ook scenario’s denkbaar waarin de economie sterker krimpt. De onzekerheidsmarge rondom de ramingen in dit bericht is daardoor ook groter dan gebruikelijk”, waarschuwen de rekenmeesters van ING vooraf.
Bouwbedrijven actief in de utiliteitsbouw hebben in het voorjaar van 2020 negen maanden werkvoorraad. Dit is bijna het dubbele ten opzichte van het voorjaar in 2013. Er is wel een daling sinds de piek in 2018, toen waren de orderboeken van utiliteitsbouwers met 11 maanden het best gevuld sinds het begin van deze eeuw. In 2019 namen de orderportefeuilles af door de stikstofproblematiek, vanaf maart 2020 kwamen daar de gevolgen van de coronacrisis bij.
Terughoudend
Vanaf 2016 is de waarde van de afgegeven vergunningen voor bedrijfsgebouwen flink toegenomen. In 2019 daalde de waarde van het aantal vergunningen voor nieuwbouw met 2% ten opzichte van 2018. In het eerste kwartaal van 2020 zette de daling door met een krimp van 21%. Bedrijven waren in 2019 al terughoudender met uitbreidingsplannen vanwege internationale risico’s zoals de handelsoorlog en de brexit. Ook de stikstofproblematiek heeft projecten vertraagd. Vanaf maart is daar de coronacrisis bij gekomen.
Veel kantoren staan leeg
De toename van e-commerce laat vraag naar nieuwe logistieke centra toenemen
De ontwikkeling van de vergunningafgifte voor nieuw te bouwen kantoren zat vorig jaar nog flink in de lift. Zo nam deze in 2019 met meer dan 50% toe ten opzichte van 2018. Door de coronacrisis staan nu veel kantoren leeg want het personeel werkt thuis. De economische crisis als gevolg van corona zal leiden tot inkrimping van personeelsbestanden waardoor (tijdelijk) minder kantoorruimte nodig is. Op de langere termijn, na de coronacrisis, is het de vraag in welke mate thuiswerken een blijvertje is en de daaraan gerelateerde behoefte aan kantoorruimte.
Krimp
In 2019 en in het eerste kwartaal van 2020 was er voor het eerst sinds jaren een krimp in het aantal vergunningen voor nieuwe bedrijfshallen, voor onder andere logistieke centra. Terughoudendheid bij bedrijven vanwege brexit, de handelsoorlog en mogelijke problemen bij vergunningverlening vanwege de stikstofproblematiek en het tegengaan van de “verdozing” kunnen hierbij een rol hebben gespeeld. De toename van e-commerce door de coronacrisis laat de vraag naar nieuwe logistieke centra nu wel toenemen.
Bron: ING Economisch Bureau